Slow Shoeing | Sneeuwschoenwandelen in Oost-Tirol

Een sneeuwschoenwandeling - zonder adrenalinestoot en trainingseffect- door de met sneeuw bedekte bergen van Oost-Tirol is onvergetelijk, omdat je plotseling compleet nieuwe dingen en wonderen opmerkt. Het is namelijk het tempo dat bepaalt, wat we opmerken en wat niet.

Whiteout: Wanneer de zon achter de wolken verdwijnt, verliest het landschap zijn markante uitzicht.

Boven de Lienzer Dolomieten hangt een bed van wolkjes. Ze zien er zacht en pluizig uit vanaf mijn schommelstoel voor de huisdeur. Ik neem rustig de tijd om mijn sneeuwschoenen aan te trekken en vind het bijzonder leuk, dat we vanaf de huisdeur van ons pension van start kunnen gaan. Echt een geweldig idee om te verblijven op een plek waar je alleen te voet verder komt.

Tobi heeft de weg tussen het hoofd-, het stalgebouw en de barokke kapel schoongeveegd. Tobi is onze gastheer. De 28-jarige is eigenaar van het Kollreider Hof, een eeuwenoud pand dat nu een pension en biologische boerderij is. Het afgelegen landgoed boven het Pustertal, op Oost-Tiroolse bodem, is een ideale uitvalsbasis voor mensen zoals wij, mensen die het besneeuwde berglandschap op een andere, nieuwe manier willen beleven.

Nog even de waterflessen vullen en we gaan van start. Het water borrelt uit de fontein, valt dan stil om even later in schokkerige golven weer op te borrelen. 'Klinkt als een ayurvedische reinigingskuur,' zeg ik tegen Pete, onze fotograaf. "Je klinkt alsof er Schnaps in je muesli zat", antwoordt hij. We trekken de rugzakken aan en Tobi vertelt ons, hoe we op de Spielbichl komen. Het lawinebericht checken we ook nog snel.

Tijdens een sneeuwschoenwandeling zak je, ondanks de sneeuwschoenen, diep in de sneeuw. En dat bij elke stap. Nu, zo vroeg op de morgen, als de sneeuw nog koud en hard is, zijn het nauwelijks 20 centimeter. Maar ook dat is voldoende om afgeremd te worden. Het langzaamaan aan doen is soms zo makkelijk,' zeg ik, en nog 5 minuten later geniet ik mijn 1ste drinkpauze. Kijk ik om, dan zie ik het patroon dat onze bergstokken in de sneeuw geprikt hebben. De gaatjes glinsteren in de sneeuw. Dat ziet er mooi uit.

Hoog boven het Pustertal torenen de Villgraten bergen.

Hindernissen overal: omgevallen bomen kan ons team niet stoppen.

De snelheid bepaalt de perceptie

De weg door het bos klimt heel geleidelijk naar de Ascher Alm. A propos „weg door het bos“ – daarvan is niet veel te zien. Heel Oost-Tirol ligt onder metershoge sneeuw. De boomkronen lijken hoge hoeden op te hebben. Alleen de skisporen, die Tobi de dag ervoor heeft gemaakt, wijzen ons de weg.

Ons tempo bepaalt 100% wat we waarnemen en wat niet. Een goede vriend, de Engelse schrijver en literatuurwetenschapper Robert MacFarlane, wees mij hier al vroeger op. Rob, een uitstekende bergbeklimmer en atleet, heeft talloze boeken geschreven over wandelen, bergwandelen en bergbeklimmen. De natuur beleven kun je alleen als je het langzaamaan doet, volgens hem. En hij heeft gelijk, denk ik. Als fitte, gezonde mens moet je je gewoon vaak dwingen het langzaamaan te doen. Het voelt zo goed!

Doordat we op pad zijn met sneeuwschoenen zijn Pete en ik heel langzaam onderweg en dat geeft ons de gelegenheid vele kleine dingen op te merken. Bleekgroen mos, dat de wind van de takken heeft geblazen en dat nu als filigrane sieraden op het glinsterende oppervlak liggen. Ijs dat de rots omhult als wil het de rots bescherming bieden. De bomen die afknakt zijn onder het gewicht van de sneeuw. Steeds weer moeten we onder omgebogen bomen kruipen. Het ruikt intens naar hars en dennennaalden.

Alleen het slepende geluid van onze eigen voetstappen is te horen. Zodra we stoppen, omhult de stilte ons als een dik wollen deken. De winter verandert de hele wereld: geluiden worden gedempt. De scherpe hoeken en randen verdwijnen glooiende sneeuw. De kleuren vervagen om op andere plaatsen weer bijzonder intens te glanzen.

"Het is verbazingwekkend hoeveel sneeuw ze hier hebben", zegt Piet voor de 5de keer. "BERGEN vol sneeuw!" antwoord ik en lach luid.

Frosting: De sneeuw ligt als een laagje suikerglazuur op het dak van een hut.

Wandelwegwijzers verdwijnen onder de sneeuwmassa's.

Geen grote ambities

Na anderhalf uur bereiken we een open plek. Te midden van die open plek staat een hut. Het eenvoudige gebouw lijkt wel magisch. Wellicht omdat een spoor precies in zijn richting voert. Het dier, vermoedelijk een hert, moet diep in de sneeuw gezonken zijn. Gelukkig hebben we onze sneeuwschoenen aan onze voeten, anders zouden ook wij tot aan onze heupen in de sneeuw verdwijnen.

We leunen met onze rugzakken tegen de hooischuur en trekken een truitje uit. De wolken zijn verdwenen, de hemel is helderblauw. Er druppelt smeltwater van het dak. Ik streel heimelijk over het oude hout en adem diep de teergeur in. De bank glinstert als de vacht van een oude hond: zwart, zilver, bruin. De boer heeft de balken met Romeinse cijfers gemarkeerd, waardoor ze er nog archaïscher uitzien.

Plots stemgeluid. Honden blaffen. Tobi, onze gastheer, zwaait vanaf het pad naar ons toe. Tenminste twee keer per week trekt hij op zijn ski's en samen met zijn trouwe viervoeter de 2.072 meter hoge huisberg op. "Het is verbazingwekkend hoe fit hij is", zegt Pete, en we voelen meteen de jalousie die Tobi’s ambitieuze ijver bij ons oproept. Nee nee nee, daaraan doen we niet mee,' zeg ik. We hadden ons voorgenomen: geen haast en spoed! We wilden een tocht zonder sportieve ambities, zonder adrenaline, zonder haast.

Dus we schroeven de thermoskan open en laten Tobi zijn tocht verderzetten. Hij zal de enige persoon blijven die we tijdens onze tocht ontmoeten. Het is erg verlaten in bergen van Villgraten. We horen de vogels fluiten. En weer denk ik aan Rob MacFarlane. Als een gewiekste natuuronderzoeker kon hij elk vogeltje meteen identificeren. Wat zou dat nu mooi zijn. Om de individuele stemmen van zeg maar sijsjes, winterkoninkjes en notenknakers van elkaar te kunnen onderscheiden.

Voor ons blijft het vogelgezang een mooie achtergrondmelodie op onze langzame tocht. Het gaat verder over alpenweiden. In theorie althans. In feite ligt er een dik pak sneeuw en ijskristallen van bijna twee meter dikte tussen ons en het weiland. Hier en daar steekt een paal door het sneeuwdek, een stuk hekwerk is zichtbaar. Ergens onder onze voeten kabbelt een beekje. Je kunt alleen maar gissen waar precies. Het voelt ook een beetje eng. 'Ik hoop dat we niet inzakken’, zegt Pete. Iets boven de Ascher Alm bereiken we na drie ontspannen uurtjes de bergpas, die we willen oversteken om de top van de Spielbichl te bereiken. “Helemaal naar de top?”, vroeg Tobi ons voor ons vertrek: “Dat is toch maar een kale knikker, die heuvel?” Dus leggen we ook nog de laatste honderd meter af, naar top van de platte kale knikker. En natuurlijk gebeurt er, wat er gebeuren moet, als je eenmaal boven aankomt: het enorme panorama met de tientallen bergreuzen laat die kleine details van tijdens de wandeling aan belangstelling verliezen. Het uitzicht is magnifiek en niet te overtreffen. We besluiten om weer snel zo snel mogelijk verder te gaan en alle over het hoofd geziene details nog te bewonderen. De honderden ijsklompjes die aan de takken van de lariks hangen bijvoorbeeld, de geur van het hooi dat de wind verspreidt, de afdrukken van hazen- en vossenpoten, de uitwerpselen van gemzen. "Nu overdrijf je", zegt Pete, "dat fotografeer ik echt niet."

Verlies jouw evenwicht niet: onze auteur ontdekt een vijver tijdens de beklimming.

Spoorloos

Terug bij de pas doemt een nieuwe uitdaging op: aan de oostkant van de berg, waarlangs we terug naar het dal willen, zijn er geen skisporen meer te herkennen. Er zijn alleen sporen aan de zuid- en westkant van de berg. Onze sporen, intussen in de schaduw van de Spielbichl, zijn nog moeilijk te herkennen. We moeten de weg dus zelf zoeken. Vanaf nu zakken we iets dieper de sneeuw in. "Nu wordt het sportief", zegt Piet. Maar al snel vinden we ons ritme. Onder het ijs en de sneeuw duikt plots een gele wandelwegwijzer op. Je kunt er maar de helft van lezen, maar het volstaat om ons ervan te vergewissen dat we het juiste pad bewandelen.

En dan zien we voor het eerst sneeuwslakken, eigenlijk kleine steentjes die de helling afgerold zijn en sneeuw meegenomen hebben op hun weg naar onderen. Soms zijn ze zo groot als muziekplaat, soms zo groot als het rad van een molen. Ze glinsteren in de mooiste blauwtinten. Elk een beetje anders. Zouden we die ontdekt hebben bij een iets hoger wandeltempo?

De uitvinding van het wiel? Sneeuwslakken die zich zonder enige invloed van buitenaf gevormd hebben.

Ook al bewegen we ons, we krijgen het nu wel koud. De zon is al lang verdwenen achter de bergen. Een schaduw ligt over het landschap. We zijn al zeven uur onderweg. Voor een verdere zoektocht naar schatten is het nu te laat. Het wordt tijd, dat we terugkeren naar het Kollreider Hof. Als we rond 18.00 uur onze bestemming bereiken, gaan de lichten in de kapel net aan. De fontein spuugt onvermoeibaar water.

"Jullie hebben jullie echt tijd genomen voor deze tocht", zegt Tobi, die al uren terug thuis is. "Ja," antwoord ik en leg een aansteekblokje onder de houtblokken, hoor Pete de eerste flesjes bier openen en verheug me op het knisterende vuur.