7 Brettljausen voor elke smaak

Wat vandaag de dag een onvoorstelbaar bereik heeft op social media als charcuterie of girls' diner, wordt in Tirol gevoelsmatig al eeuwenlang gegeten: geconserveerde producten ontmoeten rauwe, verse producten - meer is er niet nodig voor een culinair geluksmoment. En omdat we allemaal weten dat je bent wat je eet, blijft er maar één vraag over: welk type Brettljausn ben jij?

Je hoeft niet altijd een hoogtewandeling te maken om een echte Brettljause te verdienen. Natuurlijk: hij smaakt het best boven op de berg - vooral als de lucht zoet ruikt naar hooi en hout, de zon je huid zachtjes verwarmt en je kuiten branden. Maar er zijn veel andere redenen om jezelf te trakteren op een Brettljause: aan het eind van je werkdag bijvoorbeeld. Of als vrienden op bezoek komen en je de dag wilt vieren en van het moment wilt genieten. Of als je gewoon zin hebt om herinneringen op te halen aan je laatste vakantie in Tirol.

Maar als je denkt dat er maar één recept is voor een echte Tiroolse Brettljause, dan heb je het mis: de verscheidenheid aan producten is zo groot dat we hier alleen onze favoriete zeven Brettljausen kunnen beschrijven - welke zou jij vandaag willen?

1.    De traditionele Brettljause

De traditionele Brettljause is nuchter en de samenstelling is waarschijnlijk sinds mensenheugenis niet veranderd: een beetje spek, een stukje kaas, groenten, brood - alles wat de Tiroolse voorraadkast te bieden heeft. En vooral, wat een dag houdbaar is in een rugzak. Het is geen toeval dat de traditionele Brettljause de ideale begeleider is van wandeltochten: het sterkt je na fysieke inspanning en je blijft in vorm, zelfs als je over heuvels en door dalen loopt. Natuurlijk is het panoramische uitzicht vanaf de top nog mooier als het gepaard gaat met een smaakexplosie in de mond.

Wat ligt er op het bord: pancetta, rookworst, bergkaas, boter, augurken, radijsjes, versgeraspte mierikswortel en boerenbrood.

2.    De geurende Brettljause

Als je van kaasbrood houdt, ben je dol op deze Brettljause! Want in de rijpingskamers van de Tiroolse zuivelfabrieken wachten niet alleen alpen- en bergkazen op hongerige kaaskenners. Van subtiele half-harde kazen tot smaakvolle harde kazen, liefhebbers van houdbare melk kunnen hier hun hart ophalen. En deze Brettljause biedt zelfs een culinaire uitdaging, want de beroemde ‘grijze’ kaas mag je niet missen! (Maar maak je geen zorgen: hij smaakt beter dan hij ruikt.) De kaasplank wordt niet alleen gewaardeerd door vegetariërs, maar ook door iedereen die weet dat niet alleen gesmolten kaas elke zonde waard is.

Dit ligt er op de plank: Alpenkaas, Camembert uit de Milchbuben, ‘grijze’ kaas, geitenkaas (bijv. Glocknerspitz), originele Zillertaler kaas, pruimenchutney, uien, tomaten, chilipepers, mosterd, versgeraspte mierikswortel en verschillende soorten brood.

3.    De kleurrijke Brettljause

Je hoeft geen hippie te zijn om van bloemen te houden - ze zien er niet alleen mooi uit en maken het leven kleurrijker, maar ze smaken ook nog eens heerlijk. (De bloemen, niet de hippies.) Net als kruiden zijn ze de specerij van het leven en worden ze niet alleen gebruikt als dressing voor kaas en spek, maar ook om mosterd op smaak te brengen. Het is dus niet verwonderlijk dat deze Brettljause ook erg smaakvol is. Als je voor deze versie kiest, verwen je je mond met een kleurrijk pallet aan smaken en kun je zelfs op winterse dagen een beetje zomer in je gedachten brengen. Een absolute aanrader!

Op het bord vind je: hooibloemenkaas, bloesemspek, Oost-Indische kers, paprika, radijs, chilipeper, honing-dille mosterd (bijv. van Deferegger), mierikswortel met veenbessen en brood

4.    De veganistische Brettljause

Als je Brettljause niet plantaardig genoeg kan zijn, wil je misschien deze variant proberen. Hoewel de Tiroolse keuken oorspronkelijk meer vegetarisch dan veganistisch was, zijn er nog steeds een aantal gerechten die perfect passen bij een veganistische Brettljause. Romig broodbeleg ontmoet knapperige groenten, pittige mosterd en mierikswortel ontmoeten knapperig brood op de veganistische Brettljause - wie zal zeggen dat veganistisch geen alternatief is! Overigens serveren sommige restaurants en zelfs berghutten tegenwoordig ook veganistische gerechten - dus niets staat een berghuttentocht in de weg voor gasten met een puur plantaardig dieet.

Wat ligt er op de plank: pruimenchutney, rauwe bietenspread, selderij, wortelen, radijsjes, koolrabi, tomaten, mierikswortel, mosterd en knäckebröd

5.    De lichte Brettljause

Vastenavond, avondeten, kleine trek - soms mag het tussendoortje wel wat minder luxe zijn. Deze lichte versie verwaarloost de smaak zeker niet. De hoofdrolspeler op het bord is de eerdergenoemde magere ‘grijze’ kaas, een lactosevrije zure melk kaas die scoort met een heel eigen smaak. Samen met schapenkaas en magere spek geserveerd op een bedje van verse groenten, mag deze snack dan wel weinig calorieën bevatten, maar niet minder smaken. En dus kun je jezelf trakteren op nog een hapje of twee - zonder een slecht geweten natuurlijk.

Dit is wat er op het bord ligt: schapenkaas, grijze kaas, rauwe herten ham, gele en rode paprika, wortelreepjes, komkommerschijfjes, snoeptomaatjes, bieslookdip op yoghurtbasis

6.    De bittere Brettljause

De naam van deze Brettljause is duidelijk dubbelzinnig: ten eerste komt hier alles samen wat culinair belangrijk is in Tirol (wat echt geweldig is) en ten tweede heb je natuurlijk een echte enorme trek nodig (en veel vrienden om te helpen met het opeten). In de ultieme versie van de "Brettljause" (broodplank vol hapjes) vind je alles wat je culinaire hart begeert, van kaasspecialiteiten en vleeswaren en smeersels tot groenten en verschillende soorten brood. (Zorg er voor de zekerheid ook voor dat je een digestieve schnaps bij de hand hebt). Dus laten we gaan: nodig je beste vrienden uit, smul samen en geniet van het moment.

Wat staat er op het menu: boerenham, spek, gerookte worst, bergkaas, bierkaas, boter, hardgekookte eieren, radijsjes, komkommer, koolrabi, rode chilipeper, mierikswortel, drie soorten smeersels en een variatie aan brood

7.    De zoete Brettljause

Toegegeven: een zoete Brettljause klinkt op het eerste gezicht ongebruikelijk. Maar als je bedenkt dat polenta al eeuwenlang een volledig onderdeel is van de Tiroolse keuken en veel meer is dan een hartig bijgerecht, is de sprong naar een Brettljause dessertplank niet zo ver weg. Want gekookt met suiker en melk of in reepjes gesneden en geroosterd in kaneelboter, past het maïsgerecht heerlijk bij vruchtenyoghurt, bessencompote en appelmoes en kan het smakelijk worden gedoopt in gestoofde pruimen en cranberryjam. En omdat iets zoets altijd een goed idee is, is deze variatie een aanvulling op de hierboven genoemde Brettljausen-planken en zou hij even populair moeten zijn onder alle fans van de Tiroolse keuken.

Wat staat er op het bord: polenta sticks, pruimencompote, bessencompote, vruchtenyoghurt naar keuze, veenbessenjam, appelmoes en diverse bosvruchten

Recept voor polentasticks:
Breng 200 ml melk aan de kook met 200 ml water en 50 g suiker, voeg 150 g polenta toe en kook op een middelhoog vuur, onder voortdurend roeren, tot het mengsel stevig is. Laat het (bij voorkeur een nacht) afkoelen in een rechthoekige lage vorm en snijd in gelijke repen. Bak de repen in porties in ruim boter, voeg een beetje kaneel toe en bak ze aan alle kanten goudbruin.