Jachtkoorts: paddenstoelen plukken in Tirol
Het is stil. Je hoort alleen het geruis van het bos. Mijn blik staat op scherp. Ik ben op jacht. Nou ja, zo dramatisch is het ook weer niet. Maar iedereen die ooit in de bossen van Tirol op zoek was naar paddenstoelen, zal mij begrijpen. Want daar hoort nu eenmaal jachtkoorts bij. Heerlijk eekhoorntjesbrood met een stevige hoed en steel, lekkere cantharellen. Gewapend met een mand en een klein mes, trek ik door het bos. Op goede dagen kun je de paddenstoelen letterlijk ruiken! Persoonlijk ga ik het liefst op paddenstoelenjacht na enkele regenachtige dagen. De dampen hangen in het bos en tussen het mos lijkt het wel alsof je de paddenstoelen gewoon ziet groeien.
Waar de beste plekjes zijn? Geen enkele paddenstoelenplukker verraadt waar hij op de lekkernij is gestoten. Maar ik kan wel enkele algemene tips geven. Paddenstoelen groeien zeer vaak op vochtige, bemoste plaatsen. Ook kleine open plekken in het bos vormen een ideale plek waar de paddenstoelen beschermd zijn. Of aan de rand van het bos. Ook hier heb je heel vaak geluk. En zoals gezegd, kun je een rijke buit binnenhalen wanneer de zon weer tevoorschijn komt na enkele regenachtige dagen.
Bij paddenstoelen plukken gaat het echter ook om eerlijkheid. In Tirol is er een wettelijke verordening die stelt dat een paddenstoelenplukker maximaal 2 kilo paddenstoelen per dag mag plukken. Er was ook een regel dat paddenstoelen alleen op even kalenderdagen mochten worden geplukt, maar die is niet langer van kracht. De wet is één ding, eerlijkheid een ander. Met twee kilo paddenstoelen tover ik thuis een heerlijke zwammengoulash of pikante pasta met cantharellen voor mijn hele familie tevoorschijn. Waarom zou ik er dan meer plukken? Als we ons allemaal aan deze regel houden in de Tiroolse bossen, beschermen wij het paddenstoelenbestand en kan iedereen op paddenstoelenjacht trekken. Paddenstoelen zijn onontbeerlijk voor het bos. Ze zorgen onder meer voor de verwerking van voedingsstoffen voor heel wat bomen.
Als je vandaag nog wil beginnen met paddenstoelen plukken, vind je hier een klein overzicht van de meest voorkomende paddenstoelen in de bossen van Tirol. Hiervoor hebben we ook professioneel advies gevraagd aan Sigrid Neuhauser van de mycologische vereniging van Tirol in Jenbach.
Eekhoorntjesbrood
Wanneer ik een mooi eekhoorntjesboord vind, gaat mijn hart sneller slaan. Dit is echt de koning van de eetbare paddenstoelen. Het vlees ervan is stevig, bijzonder geschikt om te braden en de smaak is uniek. De vruchtlichamen hebben meestal een bruinachtige hoed, witte tot olijfgeelachtige poriën, een helder plaatjesprofiel op de steel en wit vlees dat slechts blauw wordt door druk of beschadiging. Eekhoorntjesbrood is over het algemeen te vinden tijdens een warme zomer na enkele regendagen, maar ook nog tot laat in September.
Cantharellen
De opvallende gele, gouden cantharellen worden in Tirol ook dooierzwammen genoemd vanwege hun kleur. Ze zijn meestal in een groep te vinden onder bomen, bemoste plaatsen en kleine open plekken in het bos. Cantharellen zijn zeer begeerde eetbare paddenstoelen omdat ze een pikant bestanddeel hebben en aan elk paddenstoelgerecht een bijzonder accent geven. De cantharel heeft enkele typische kenmerken in de vorm en de kleur van de hoed en steel van het vruchtlichaam. De dooier- tot goudgele hoed heeft een doorsnede van 2 tot 9 centimeter en begint met een halfronde tot gewelfde vorm die dan omstulpt tot de vorm van een trechter.
Berkenboleet
De berkenboleet is een middelgrote tot grote pijpzwam met bruinachtige, fijnviltige hoed, duidelijke zwartgeschubde steel en wit vlees onder berken. Deze zeer lekkere eetbare paddenstoel groeit bij voorkeur, zoals zijn naam het al verklapt, in de nabijheid van berken. De berkenboleet is vaak dicht bij de rand van het bos te vinden. Pluk echter alleen jongere exemplaren omdat het vlees daarvan steviger is. Deze zachte eetbare paddenstoel is van juni tot Oktober in Tirol te vinden.
Bovist
De bovist is een lekkere paddenstoel die van het begin van de zomer tot het einde van de herfst ontspruit en er vaak uitziet als de klassieke champignon. Door zijn aangename zachte aroma’s en zijn grote aantallen wordt de eetbare bovist graag geplukt. Maar voordat u het bos in trekt, moet u de verschillende soorten van elkaar kunnen onderscheiden. Want ook bij deze paddenstoel zijn er oneetbare en zelfs giftige soorten. Wanneer ik niet zeker ben of een bovist tot de eetbare soort behoort, laat ik hem liever staan.
Vliegenzwam
Deze paddenstoel kent iedereen: rood met witte stippen. De vliegenzwam is een van de mooiste paddenstoelen met een ongeëvenaarde kleurenpracht in onze bossen. Maar iedereen weet ook dat de vliegenzwam niet eetbaar is! Deze soort is geschikt als kleurrijk fotomotief, maar laat hem liever gewoon staan en geniet van het kleurenspel van deze bekende paddenstoel. Het omstoten van giftige paddenstoelen is slecht voor het bos omdat ook de vliegenzwam en andere giftige paddenstoelen een belangrijke rol in het ecosysteem spelen.
Parasol
De parasol is een sensationele eetbare, bijzonder zachte paddenstoel die meestal in groepen groeit. De hoed is aan het begin volledig bedekt door een bruine huid die al snel openbarst en in vederachtige stukken scheurt. Mijn tip voor de parasol: leg de hoed gewoon op een gril, giet er wat olijfolie over, voeg zout en peper toe en geniet met volle teugen van uw parasol.
Sigrid Neuhauser van de mycologische vereniging van Jenbach voegt hier aan toe: “De parasol heeft bij ons een oneetbare dubbelganger, de saffraanparasolzwam. Die twee worden heel vaak verwisseld en de saffraanparasolzwam veroorzaakt bij zeer veel mensen een sterke intolerantie (maagpijn, misselijkheid, braken…). De parasol is ook een van de paddenstoelen die het vaakst met de knolamaniet wordt verward.”
Melkzwam
Heel eerlijk? Pluk geen melkzwammen. Sigrid Neuhauser van de Mycologische vereniging Jenbach weet het volgende: “Bij melkzwammen zijn er enkele giftige en oneetbare soorten. De exemplaren met roze melk zijn allemaal eetbaar, maar de melkzwammen met de pikante melk kunnen ernstige indigestie veroorzaken.”
Rode bekerzwam
De rode bekerzwam is een relatief onmiskenbare paddenstoel in de vorm van een beker die binnenin zweemt naar rood tot oranje. Deze soort komt in Tirol vaak voor tot in de hoogste berggebieden. De bekerzwammen zijn ook mooie fotomotieven, maar niet om te eten.
Russula
De russula is een van de paddenstoelen die men vaak in Tirol vindt. Het is een heerlijke eetbare paddenstoel. Als je een bos hebt gevonden waar de russula groeit, heb je snel de toegelaten hoeveelheid van twee kilo geplukt. Eetbare russula’s kunnen vrijwel alle kleurvariaties tussen rood en bruin hebben. De russula is in Tirol van juni tot oktober te vinden in loof- en naaldbossen, onder eiken, beuken, pijnbomen en sparren. Russula’s geven de voorkeur aan zand- en silicaatbodem en vermijden zuivere Kalkbodems. De russula is mijn lievelingspaddenstoel voor paddenstoelgoulash omdat hij vaak voorkomt en uitstekend smaakt.
De vuistregel is: al je niet zeker bent of een paddenstoel eetbaar is, laat hem dan gewoon staan. Ik ben ervan overtuigd dat je achter de volgende boom een paddenstoel vindt die je goed kent en zonder erbij na te denken in de pan kunt gooien.
Na de jacht komt het genot. Ik ben iemand die de paddenstoelen al in het bos schoonmaakt. Zo bespaar ik veel werk thuis. In de keuken hoeft dan alleen nog het laatste vuil verwijderd te worden met een tandenborstel. Wanneer de paddenstoel dan nog steeds niet schoon is, houdt je hem kort onder water. Maar niet te lang! Mijn lievelingsrecept is heel eenvoudig. De smaak van de paddenstoel heeft absolute voorrang.
‚Schwammerl‘-Pasta met aangebraden paddenstoelen
Ingrediënten:
- Paddenstoelen, naar smaak
- Kruiden, naar smaak
- Tagliatelle
- Uien
- Knoflook
- Room
- Een beetje olie om aan te braden
- Zout en peper, eventueel chili
Bereiding:
De paddenstoelen schoonmaken en klein snijden. De uien lichtjes glazig laten bruinen en de paddenstoelen toevoegen. Zout en peper kort voor het serveren toevoegen. Ik voeg dan een aantal kruiden bij de paddenstoelen en verfijn het geheel met geplette knoflook en wat chili. Helemaal aan het einde giet ik er nog een scheutje room bij en schud ik de tagliatelle in de pan. Klaar is kees! Eet smakelijk!
Mycologische vereniging Tirol in Jenbach
Heb je zin gekregen om tijdens een vakantie in Tirol op ‚paddenstoelenjacht‘ te gaan, maar weet je niet zeker of de buit ook eetbaar is? Of wil je gewoon graag meer leren over paddenstoelen? Dan kunt je je vondst laten controleren door experts van het adviesbureau van de mycologische vereniging van Jenbach. Van juni tot begin oktober is het adviesbureau elke vrijdag en zondag geopend van 18.30 tot 20.00 uur. De grote Tiroolse paddenstoelenshow vindt plaats op zaterdag 29 en zondag 30 augustus in het conferentiecentrum van Jenbach.
Daarnaast is de mycologische vereniging ook online vertegenwoordigd op de site www.pilzverein-tirol.com, via zijn blog en op Twitter @pilzetirol en Facebook (Pilzverein Tirol).
Begleide paddenstoelwandelingen
Als je de smaak te pakken hebt gekregen en ook eens op zoek wilt naar paddenstoelen, kunt je in enkele regio’s van Tirol deelnemen aan begeleide paddenstoelwandelingen:
- Regio Wilder Kaiser: op 4 september 2015 wordt in Ellmau een paddenstoelwandeling georganiseerd. De buit wordt daarna gezamenlijk bereid en geproefd. Alle info vind je op www.wilderkaiser.info
- Regio West-Tirol: in het natuurpark Kaunergrat wordt op 21 augustus 2015 en 2 september 2015 een paddenstoelwandeling georganiseerd, waarbij mycoloog Eberhard Steiner interessante details zal onthullen over de regionale lekkernijen. Je vindt alle info op www.kaunergrat.at
- Regio Kitzbüheler Alpen-Hohe Salve: hier wordt elke dinsdag een begeleide wandeling rond het thema van veldkruiden georganiseerd. Hierbij worden ook weleens paddenstoelen gevonden. De wandelgids geeft natuurlijk de nodige uitleg over deze natuurschatten. Je vindt alle info op www.kitzbueheler-alpen.com
