Voor veel mensen is Kerst de mooiste tijd van het jaar. Er hangt een speciale sfeer en de familie staat centraal in deze periode. Kenmerkend voor deze tijd zijn echter ook de talloze gebruiken en tradities die onderdeel uitmaken van het kerstfeest.
Advents- en kerstmarkten
Adventmarkt, kerstmarkt of Christkindlmarkt: hoe het ook genoemd wordt, al jarenlang zijn de traditionele markten hét kenmerk voor de adventsperiode in Tirol. Lokale ambachten, zoete lekkernijen en Tiroler tradities voeren de boventoon en zorgen voor een warme sfeer tijdens de donkere decemberdagen.
Kerstbakkerij
Zoete lekkernijen: in veel Tiroler gezinnen worden in de tijd voor Kerst gezamenlijk koekjes gebakken. Maar de meest traditionele zoete lekkernij van Tirol is 'zelten'. Een soort kerstbrood bestaande uit gedroogde vruchten, noten en brooddeeg.
3Geluk wensen met Barbara-takken
Geluksbrengers
Op 4 december, het naamfeest van de Heilige Barbara, worden volgens de traditie takken van appel- of kersenbomen gekocht en in warm water naast de kachel gezet. Als de Barbara-takken tot Kerstavond bloeien, zal het komende jaar veel geluk brengen.
Voor zoete…
Het begin van de adventstijd staat in Tirol in het teken van diverse gebruiken rond het feest van Sint-Nicolaas op 6 december. Sint-Nicolaas die de zoete kinderen met kleine cadeautjes beloont, is gebaseerd op de liefdadige bisschop. In Ischgl kennen ze een wel heel bijzonder Sint-Nicolaas gebruik: de 'Soniklasstab' (son- is de afkorting voor 'sanctus' en niklas voor 'Nikolaus') die in het hele Paznauntal een typische kindertraditie rond Sint-Nicolaas vormt.
...en 'stoute' kinderen
Sinterklaas verschijnt tegenwoordig meestal zonder Krampus. Een krampus is een monster met veelal lange zwarte haren en hoorns, die ‘stoute’ kinderen achterna zit. Dit sinistere wezen leidt een eigen leven tijdens de Krampuslauf. Tijdens de ‘Krampuslauf’ struinen jonge mannen verkleedt als een Krampus door de straat op zoek naar ‘stoute’ kinderen. In Tirol vinden elk jaar eind november/begin december de Krampuslaufen plaats in Reutte, Haiming, Lermoos, Kappl of Lienz.
6Luister naar de 'Anklöpfler'
Wie klopt daar?
In sommige Tiroolse plaatsen komen voor de Kerst 'kloppers' langs. In kleine groepen trekken jonge mannen verkleed als herder, waard, Jozef en Maria van huis naar huis en spelen in liederen de zoektocht naar een herberg van Jozef en Maria na. Achtergrond van deze traditie is het geloof dat je door aan te kloppen boze natuurgeesten kunt verdrijven.
Tiroolse kerststallen
In Tiroler huizen zijn de meest uiteenlopende kerststallen te vinden die de geboorte van Jezus uitbeelden. Van oriëntaals geïnspireerde kerststallen tot Tiroler kribbes die Jezus een geboorteplaats in een Tiroler stal geven. Veel kerststallen zijn zelfgemaakt en veelal eeuwen in familiebezit.
Tip: Het 'Volkskunstmuseum' toont niet alleen de mooiste kerststallen van Tirol, maar ook enkele zonderlinge interpretaties van de kerststaltraditie. Ook in veel kerken en particuliere huizen kunnen in de periode van Kerst tot Maria Lichtmis (24 december tot 2 februari) deels zeer waardevolle kerststallen worden bekeken. In Imst is er zelfs een kerststalroute die bezoekers langs 24 geselecteerde plaatsen in het kleine stadje voert.
8Rauchnächte
Pech eruit, veel geluk erin
Vroeger dacht men dat de 12 ruige nachten tussen 24 december en 6 januari de poorten naar de andere wereld openden en zo hebben zich in Tirol talloze gebruiken en rituelen ontwikkeld. Vooral op de drie belangrijkste avonden (kerstavond, oudejaarsavond en Gömmennacht) roken veel gezinnen traditioneel nog om het huis te beschermen tegen onheil en om te bidden voor geluk in het nieuwe jaar.
9Ontmoet Caspar, Melchior en Balthasar
Driekoningen
Een mooie traditie rondom de vieringen van de Driekoningen op 6 januari in Tirol zijn de 'kerstliederen'. In de dorpen en steden gaan kinderen en jongeren verkleed als de 'drie wijzen uit het Oosten' gaan van deur tot deur. Ze zingen liedjes en vragen om een gift voor mensen in nood. Naast de heerlijke geur van wierook laten ze het jaartal en de letters C + M + B boven op elke deur achter als teken van de zegen. Dit staat voor 'Christus Mansionem Benedicat' - 'Christus zegen dit huis'. Deze drie letters C, M en B staan ook voor de namen van de drie koningen - namelijk: Caspar, Melchior en Balthasar.
