Activiteiten
Paasgebruiken
Als we in Tirol lachen om de palmezel, lange latten door het dorp slepen en pretzels bakken, kan dat maar één ding betekenen: Het is paastijd. We hebben de belangrijkste Tiroolse paastradities voor je verzameld.
Voor velen gaat de vastentijd over innerlijke reiniging en een pauze van overdaad. De 40 dagen zonder vlees, alcohol of zoetigheden beginnen met een vastensoep op Aswoensdag. Organisaties nodigen mensen graag uit voor zulke eenvoudige gerechten om donaties in te zamelen.
Tegen het einde van de vastentijd staat op Witte Donderdag alles wat groen is op het menu. Salade, jonge groenten, kruiden, kortom: alles wat in de lente weer begint te ontkiemen, komt op tafel.
Twee dagen later wordt er weer uitbundiger gegeten. Afhankelijk van waar je woont, kun je op de avond van Stille Zaterdag of de ochtend van Paaszondag eindelijk weer naar hartenlust eten. Paasham met verse mierikswortel, worstjes, paasvlechtjes en natuurlijk paaseitjes smaken dan nog lekkerder.
Palmzondag is het begin van de paasvieringen en degenen die 's ochtends als eerste wakker worden, hebben een vrolijk gebruik. Ze noemen de laatste persoon die wakker wordt "Palmesel". Maar het planten - zoals ze in Tirol zeggen - wordt meestal snel vergeten als de verwachting van de processie het overneemt.
Tijdens de processies dragen meisjes traditioneel een palmbos en jongens een palmlat, die gemaakt is van olijftakken en palmkatjes en versierd is met kleurrijke linten en zoete krakelingen. In Thaur wordt de houten Christus door de landweggetjes getrokken op een ezel, terwijl er in Imst een wedstrijd is voor de langste palmlat. De palen kunnen wel 35 meter lang zijn en moeten daarom door wel 30 jongens worden gedragen. Palmbossen en -latten worden gewijd en vervolgens zorgvuldig opgeslagen. Ze moeten het huis en de boerderij het hele jaar door beschermen tegen bliksem en vuur.
Als je ooit tijdens de Goede Week in Tirol bent geweest, heb je misschien kinderen met houten "ratels" gezien en je afgevraagd wat voor krakend geluid deze instrumenten maken. Ze vervangen de kerkklokken, die niet mogen worden geluid tijdens de missen op Witte Donderdag en Goede Vrijdag. Alleen de viering van de verrijzenis op Stille Zaterdag maakt een einde aan de periode van stilte, wanneer ook het vuur, het doopwater en de heilige oliën worden gewijd. Sinds 2015 is het gebruik van het luiden officieel erkend als "immaterieel cultureel erfgoed" door UNESCO.
In Tirol zijn Pasen en Allerheiligen de data waarop peetouders - die afhankelijk van de regio Get en Goti, Teít en Touta of God en Godn worden genoemd - hun petekinderen cadeaus geven. Deze geschenken omvatten vaak een paasvlecht gemaakt van gistdeeg of een paaslam gemaakt van sponsdeeg, die op paaszaterdag worden gebakken en het zondagse ontbijt verzoeten. Hun vormen hebben een religieuze betekenis.
Waarom zijn paaseieren eigenlijk kleurrijk? Een van de vele theorieën: De reden ligt in hun houdbaarheid. Alle eieren die tijdens de vastentijd niet gegeten mochten worden, werden hardgekookt en in etappes gekleurd. Zo wist men welke eieren het eerst opgegeten moesten worden. Artistieke vrijheid in het kleuren van eieren kwam pas met de uitvinding van de koelkast. Tiroolse families verzamelden zich rond het fornuis en de keukentafel, doopten eieren in het verfbad of beschilderden ze met penselen en waterverf. In de nacht van Paaszondag werden de kunstwerkjes dan in huis en tuin verstopt voor de kinderen - samen met snoep en kleine cadeautjes.
Bij het spelletje "eieren pikken" worden twee paaseieren met een korte, harde klap in de punt tegen elkaar geslagen in een rechtstreeks duel. Het gebroken ei moet worden overhandigd aan de winnaar. Er zijn echte experts op dit gebied en als je een kans wilt maken, moet je de drie belangrijkste basisregels volgen:
Als symbool van de wederopstanding van Christus worden in sommige delen van Tirol op de avond van paaszaterdag grote paasvuren aangestoken. Een theorie is dat dit gebruik teruggaat tot de heidense lentebonfires. Vooral in het Zillertal zijn vuren gemaakt van boom- en struiksnoeisel een integraal onderdeel van de paasvieringen - zolang het weer het toelaat. Bij droog weer zijn de vuren verboden vanwege het brandgevaar.
De paasschoonmaak heeft een meer alledaags doel: na een lange winter wordt het huis van boven tot onder schoongemaakt zodat alles op tijd voor Pasen schittert in de lentezon.
De mensen in Tirol hebben duidelijk een voorliefde voor het versieren van hun graven. Het gebruik dateert uit de 17e eeuw en was bedoeld om de dood en wederopstanding van Christus te symboliseren voor de kerkmensen - die vaak niet konden lezen of schrijven. De graven worden meestal versierd met kleurrijke glazen bollen gevuld met water en verlicht. In Breitenwang, Lienz, Nauders en Patsch worden de Heilig Grafmonumenten traditioneel opgebouwd uit doeken, gordijnen en figuren. Op andere plaatsen zijn de doeken waarmee het altaar is gedrapeerd beschilderd met scènes uit het lijdensverhaal en weer andere plaatsen zetten vastenkribben neer, een paasversie van de kerststal. De mechanische kerststal in Telfs-Moritzen, die geïntegreerd is in de Heilig Grafkerk, is bijzonder mooi.
Wat is er lekkerder na al dat lekkere eten in het weekend dan bewegen in de frisse lucht? Wat goed dat Tirol daar zelfs een eigen gebruik voor heeft: de Emmaüsgang op de ochtend van Paasmaandag. Het doet denken aan de Emmaüsreis van de discipelen, waarop Jezus zich na de opstanding onherkenbaar bij hen voegde. Soms wordt er gebeden en gezongen, maar velen genieten gewoon van een lange wandeling in de lentezon.
